004712 v.6

Algemeen

Een furunkel (diepe folliculitis of steenpuist) wordt veroorzaakt door Staphylococcus aureus en is pijnlijk voor de patiënt. Voor de behandeling is het van belang na te gaan of het gaat om een incidentele steenpuist (maximaal viermaal per jaar), of de furunkel is gelegen in de neus of het gezicht en of er sprake is van furunculose (het in grote aantallen aanwezig zijn van furunkels tegelijkertijd of na elkaar). Een karbunkel zit dieper en hierbij is vaak chirurgische behandeling aangewezen.

Aanwijzingen voor het maken van een keuze
Bij een incidentele furunkel wordt geadviseerd om deze te laten rijpen. Lokale hygiënische maatregelen en eventueel aseptische middelen voorkomen verdere ontsteking,
Bij aanwijzingen van een abces, dient een incisie plaats te vinden (chirurgische behandeling). Een furunkel dient chirurgisch te worden behandeld zoals bij een abces. Hier wordt verder niet op ingegaan in dit hoofdstuk. Antibiotica zijn aangewezen bij een niet-genezend furunkel.

Verwijs een karbunkel naar de chirurg.

Niet-medicamenteuze behandeling

Algemene hygiëne-adviezen:

• regelmatig handen wassen met zeep en goed drogen, nagels kort knippen
• eigen handdoek gebruiken en deze dagelijks verschonen
• contact met de aangedane huid vermijden

Overige adviezen:

• baden of een nat verband is niet zinvol, behalve om korsten los te weken

Medicamenteuze behandeling

1. Laten rijpen en lokaal hygiënische maatregelen: Betadine (povidonjodium) oplossing/zalf, wassen met antiseptische zeep, na incisie huid beschermen met fusidine zalf of jodiumzalf. Trekzalf wordt niet meer aanbevolen vanwege de hulpstoffen teer of jood.

2. Bij niet-genezende furunkel:
Flucloxacilline 4 dd 500 mg gedurende 7 dagen

Bij penicilline-overgevoeligheid:
Claritromycine 2 dd 500 mg gedurende 7 dagen
of clindamycine 3 dd 600 mg gedurende 7 dagen

Geef tevens antibiotica (zie stap 2) bij een furunkel boven de kaaklijn, algemene ziekteverschijnselen of bij risicogroepen.

Risicogroepen:

• gecompliceerd beloop door verminderde afweer: o.a. onbehandelde hiv-infectie, multipele sclerose, transplantatie in verleden, maligniteit, asplenie, medicatie (immunosuppressiva en (soms tot een jaar na gebruik van) cytostatica) en intraveneus drugsgebruik
• verhoogd risico op endocarditis: voorgeschiedenis van endocarditis, hartklepprothesen of aangeboren hartklepafwijkingen
• verhoogd risico op infectie gewrichtsprothese: gewrichtsprothese < 2 jaar oud of gewrichtsprothese > 2 jaar in combinatie met een voorgeschiedenis van een geïnfecteerde gewrichtsprothese, reumatische gewrichtsaandoeningen of hemofilie

Referenties

1. NHG-standaard Bacteriële huidinfecties M68, mei 2019
2. Huidziekten.nl, Furunkel, geraadpleegd januari 2021
3. Certe Antibioticaboek, geraadpleegd januari 2021