Kennis en kunde: Ebola
04-11-2014
Ebola
Ebola of Ebola hemorragische koorts is een ernstige, letale aandoening die veroorzaakt wordt door het Ebola virus. De eerste gedocumenteerde uitbraak van Ebola was in 1976, in het noorden van voormalige Zaïre.
Virus
Een virus is een verpakt stukje genetisch materiaal, wat gebruik maakt van de eiwitproductie van de gastheer om zich te kunnen vermeerderen.
In dierlijke cellen zit een celkern waarin zich het DNA bevind. Dit genetische materiaal wordt omgezet in RNA, wat vervolgens wordt getransporteerd buiten de celkern. Hier wordt het RNA door ribosomen omgezet in eiwit. Een virusdeeltje van het Ebola virus bestaat uit RNA. Na fusie met de cel komt dit RNA vrij en wordt dit door ribosomen van de gastheer omgezet in nieuwe eiwitten. Deze produceren op hun beurt weer nieuwe virusdeeltjes.
Een indeling van virussen is gemaakt op basis van het genoom; de Baltimore classificatie. Verdere classificatie is gemaakt in orden en families. Ebola zit tezamen met het tevens letale en virulente Marburgvirus in de familie Filoviridae. In de groep Ebola virussen worden 5 soorten onderscheiden. Niet alle soorten zijn lethaal voor de mens ( Reston Ebola). De soort Zaïre Ebola is de meest lethale variant. De variant die op dit moment in West Afrika heest is de Zaïre Ebola
Verspreiding
Men vermoedt dat vleermuizen het natuurlijk reservoir van het virus zijn. Onderzoek heeft aangetoond dat deze dieren drager kunnen zijn zonder ziek te worden. Uitwerpselen van de vleermuizen kunnen andere diersoorten besmetting. Consumptie van besmette diersoorten is vermoedelijk de oorzaak van de besmetting in mensen.
Pathologie
Wanneer een mens besmet wordt met Ebola, zal het virus dendritische cellen en macrofagen als eerste infecteren. De dendritische cellen zijn mede verantwoordelijk voor de virale afweer. Schade aan bloedvaten leidt tot de kenmerkende bloedingen.
De vroege symptomen zijn hoofdpijn, bloedingen, koorts en overgeven. In een verder gevorderd stadium van de ziekte zijn de symptomen ernstige bloedingen, hersenschade, bewustzijnsverlies. Twaalf dagen na de eerste symptomen overlijden 50 % van de geïnfecteerde patiënten.
Voorkomen besmetting en behandeling
Het voorkomen van besmetting wordt gedaan met isolatie van patiënten en quarantaine van vermoedelijke patiënten. In Nigeria heeft deze strategie een epidemie voorkomen door bij 19 patiënten alle contacten te identificeren (891). Nigeriaanse autoriteiten moesten 18.500 huiszoekingen uitvoeren om alle contacten op te sporen. Inmiddels is Nigeria Ebola-vrij verklaard.
Verschillende therapieën worden ontwikkeld voor de behandeling en vaccinatie van de ziekte.
- Bloedproducten: Er is geëxperimenteerd met bloedproducten van patiënten die de ziekte hebben overleefd. Antilichamen in hun bloed zouden bescherming bieden tegen het virus. De WHO heeft inmiddels de behandeling met bloedproducten goedgekeurd.
- ZMapp is een combinatie van 3 monoclonale antilichamen. Het productieproces is ingewikkeld en productie van een batch is een tijdrovend proces. Een drietal Amerikanen zijn behandeld met dit medicijn. Twee hebben de ziekte overleefd. Men vermoed dat de derde te laat zou zijn behandeld.
- TKM-Ebola en AV6003/AV6002 zijn allen antisense therapieën. Zij binden aan het RNA van het virus en maken deze onschadelijk. Behandeling bij besmette apen bracht de overleving naar 75 procent.
- Favipavir en BCX4430 zijn middelen die RNA polymerase remmen en zijn in knaagdieren effectief bevonden om ebola te bestrijden.
- Een aantal medicijnen zijn al langere tijd in gebruik en onderzoek heeft aangetoond dat deze bescherming bieden tegen ebola.
- Lamivudine is een HIV remmend middel. In een trial bleken 13 van de 15 patiënten ebola te overleven na toediening van dit virus remmende middel.
- Clomiphene en Toremifene zijn oestrogeen receptor modulatoren. Beide middelen remmen de verspreiding van het virus.
- Amiodaron, dronedaron en verapamil zijn bekend als anti-aritmica. Laboratoria hebben gevonden dat deze middelen de entry van de virusdeeltje kunnen blokkeren.
- Melatonine is een mogelijke kandidaat voor de behandeling van het virus. Het werkingsmechanisme hierachter is nog onbekend.
Meerdere behandelingen worden op dit moment (okt. 2014) getest op veiligheid. De WHO pleit ervoor om de veiligheidseisen te verlagen, opdat er snel enige behandeling komt tegen de ziekte.