13-06-2016

Voordat een geneesmiddel op de markt wordt gebracht, is onderzoek gedaan naar de werkzaamheid en veiligheid van het geneesmiddel voor een bepaalde indicatie. Een groot deel van de geregistreerde geneesmiddelen is niet onderzocht bij kinderen. Dit leidt tot ‘off-label’ en ‘unlicensed’ geneesmiddelgebruik bij kinderen. Bij off-label gebruik wordt een geneesmiddel toegepast voor een andere indicatie, in een andere dosering of voor een andere patiëntencategorie dan waarvoor het geregistreerd is. Bij unlicensed gebruik wordt een geneesmiddel in een andere farmaceutische vorm gebruikt, dan waarin het geneesmiddel is geregistreerd. Dit gebruik leidt tot meer bijwerkingen en er is een gebrek aan informatie over juiste kinderdoseringen.

Dosering

Eén van de belangrijkste aspecten bij toepassing van geneesmiddelen bij kinderen is het vaststellen van de juiste dosering. De concentratie van een geneesmiddel in de bloedbaan en daardoor de werkzaamheid wordt bepaald door de processen die plaatsvinden als een geneesmiddel wordt toegediend, namelijk opname, distributie, metabolisme en excretie. Tijdens de groei en ontwikkeling van kinderen veranderen deze processen. De dosering van een geneesmiddel bij kinderen kan daarom niet als een fractie van een volwassen dosering worden vastgesteld. Kinderdoseringen worden gewoonlijk vastgesteld in mg per kg lichaamsgewicht.

Toedieningsvormen

De keuze voor een toedieningsvorm is afhankelijk van onder andere leeftijd, geestelijke en lichamelijke ontwikkeling en coördinatie. Indien mogelijk, heeft orale toediening altijd de voorkeur. Vloeibare, orale toedieningsvormen zijn geschikt voor jonge kinderen die nog niet goed tabletten en capsules door kunnen slikken, hierbij moet rekening worden gehouden met de smaak en geur. Rectale toedieningsvormen kunnen geschikt zijn wanneer orale inname niet mogelijk is, met name bij kleine kinderen tot en met 5 jaar. Bij cutane toedieningsvormen is voorzichtigheid geboden, omdat de verhouding lichaamsoppervlakte/lichaamsgewicht en de doorlaatbaarheid van de huid groter is bij kinderen. Bij pulmonale toedieningsvormen moet rekening worden gehouden met de inhalatietechniek, bij kinderen jonger dan 4 jaar kan een masker worden gebruikt.

Therapietrouw

Voor het borgen van therapietrouw bij kinderen spelen andere aspecten een rol dan bij volwassenen. De therapietrouw bij kinderen kan worden vergroot door te kiezen voor een kindvriendelijke toedieningsvorm. Het verdient de voorkeur om te streven naar een minimale doseerfrequentie, met name bij schoolgaande kinderen, vanwege praktische overwegingen en schaamte. Ten slotte is goede voorlichting bij de begeleider van het medicijngebruik, vaak een ouder, van belang.

Bijwerkingen

Door leeftijdsafhankelijke veranderingen in de processen die invloed hebben op de werking van een geneesmiddel en het gebrek aan informatie bij off-label en unlicensed gebruik, vormen kinderen een kwetsbare groep voor bijwerkingen. Het is van belang dat bijwerkingen gemeld worden bij het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb, om de veiligheid van geneesmiddelen bij kinderen te bewaken en meer te weten te komen over nog onbekende bijwerkingen.