08-04-2016

Het Zikavirus

Het zikavirus is een flavivirus en komt oorspronkelijk uit het Zikawoud in Uganda, waar het als eerste is vastgesteld in resusapen. De eerste besmetting van het virus in de mens dateert uit 1954 en bleef tot 2007 buiten beeld. Tussen januari 2007 en maart 2016 is het zikavirus gezien in 61 landen en gebieden.

Transmissie

Het zikavirus wordt verspreid via een mug, voornamelijk door de Aedes aegypti maar ook door Aedes albopictus. Deze muggen zijn mensgerichte, agressieve muggen die met name overdag maar ook ’s nachts actief zijn. De muggen raken geïnfecteerd door het bijten van een geïnfecteerd persoon. De muggen leggen eitjes in stilstaand water die na ongeveer 2-7 dagen uitkomen, de larve vormt binnen ongeveer 4 dagen een pop en na 2 dagen ontstaat een volwassen mug. Een mug kan in totaal ongeveer 500 tot 1000 eitjes leggen, een snelle verspreiding van zikavirus-geïnfecteerde muggen is hierdoor mogelijk. Moeten we bang zijn voor een zika-uitbraak in Nederland? Op dit moment nog niet, de muggen die het zikavirus verspreiden komen niet voor in Nederland gezien het klimaat waarin wij leven. Het kan zijn dat Nederlanders die terugkomen uit een ‘Zika-land’ wel besmet zijn, tot nu toe is het zikavirus bij 40 Nederlandse reizigers vastgesteld. Het virus kan alleen overgedragen worden via bloed en sperma. Omdat het zikavirus overgedragen kan worden middels bloed moet er ook gelet worden op bloeddonoren en eventuele zikabesmetting.

Verschijnselen

Er is op dit moment nog geen vaccin ontwikkelt tegen het zikavirus. Het ontwikkelen van een vaccin tegen het zikavirus roept discussie op onder de virologen, omdat de verschijnselen milder zijn dan de andere virussen in de flaviviruscategorie zoals gele koorts en het West-Nijl virus. De verschijnselen van het zikavirus zijn acute koorts, huiduitslag, spier- en gewrichtspijn, hoofdpijn en conjunctivitis en zijn vaak mild. De incubatietijd bedraagt 3 tot 7 dagen en de klachten houden doorgaans 2 tot 7 dagen aan. Het advies is bij een zika-infectie dan ook om veel te drinken, rusten en eventueel paracetamol gebruiken. “Slechts” 1 op de 5 geïnfecteerde personen klachten. Echter is er op 30 maart 2016 een causaal verband vastgesteld door de WHO met het Guillain-Barré syndroom en microcefalie. Het Pharmaceutisch Weekblad meldt dat er op zijn vroegst over 2 jaar een vaccin kan zijn. Er zijn laboratoria bezig met het ontwikkelen van een vaccin, gebaseerd op een gelekoortsvirus dat hittestabiel is.

Preventie

Omdat er geen vaccin ontwikkeld is kunnen er preventieve maatregelen worden genomen. De muggen leggen graag in stilstaand water eitjes en daarom kunnen broedplaatsen in de vorm van stilstaand water weggehaald worden. Hierbij moet gedacht worden aan dakgoten, emmers, flessen, putten, maar ook aan bijvoorbeeld autobanden. Daarnaast is een tijdelijke oplossing het gebruik van insecticiden. Wordt er toch besloten om naar een land te gaan waar kans is op het zikavirus, dan wordt aangeraden om lange mouwen te dragen, DEET te gebruiken en te slapen onder een geïmpregneerde klamboe. Het zikavirus is in tegenstelling tot het herpesvirus geen latent virus en zal ook niet in stresssituaties opnieuw besmettelijk worden. Wel zijn er aanwijzingen dat er na een eerste infectie mogelijk bescherming is bij een toekomstige herinfectie.

Zwangerschap

Voor vertrek naar een risicoland worden zwangere vrouwen evenals mensen met een immuunstoornis of chronische ziekte geadviseerd advies in te winnen. Het advies voor reizen die niet noodzakelijk zijn luidt het uitstellen van de reis. Voor mannen die in een risicogebied zijn geweest en een zwangere vrouw hebben of een vrouw met zwangerschapswens wordt aangeraden tot één maand na terugkomst een condoom te gebruiken bij seksueel contact. Voor vrouwen die zwanger willen worden en in een risicoland zijn geweest geldt ook één maand te wachten met conceptie na terugkomst.